Najnowsze badania przeprowadzone przez World Health Organisation potwierdzają smutną tezę, że na koniec 2020 roku świat nie spełnił większości celów w sprawie zdrowia psychicznego, założonych w uprzednich planach dlatego realizacja założonych planów została wydłużona do 2030r.
W komunikacie prasowym opublikowanym 8 października przedłożono dane zebrane z 171 krajów, które jasno wskazują rosnące potrzeby wsparcia społeczeństwa w zakresie zdrowia psychicznego i ułatwienie im dostępu do usług mających te potrzeby zabezpieczyć.
Mimo rosnących potrzeb nadal nie zwiększyła się ani ilość ani jakość usług psychiatrycznych dostosowanych do podaży na te usługi.
WHO podkreśla również, że pandemia COVID-19 spowodowała jeszcze większe zapotrzebowanie na wsparcie psychiczne i psychiatryczne , które jednak nie przekłada się na zwiększenie dostępności usług.
„Niezwykle niepokojące jest to, że pomimo oczywistego i rosnącego zapotrzebowania na usługi w zakresie zdrowia psychicznego, które stało się jeszcze bardziej dotkliwe podczas pandemii COVID-19, dobre intencje nie są spotykane z inwestycjami” – mówi dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia.
„Musimy wziąć pod uwagę tę pobudkę i działać zgodnie z nią oraz radykalnie przyspieszyć wzrost inwestycji w zdrowie psychiczne, ponieważ nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego”.
Żadne z założeń mających na celu wdrożenie skutecznych narzędzi mających usprawnić zarządzanie w sektorze zdrowia psychicznego, promować profilaktykę zdrowotną i dotrzeć z informacją do społeczeństw lokalnych nie zostały osiągnięte.
Dane z roku 2020 wskazują, że tylko 51% ze 194 państw członkowskich WHO potwierdziło zgodność swojej polityki z międzynarodowymi i regionalnymi instrumentami praw człowieka w zakresie zdrowia psychicznego co nie stanowi nawet 80% założeń.
Tylko 52% krajów skutecznie zrealizowało cele związane z promocją zdrowia psychicznego i wdrożonymi programami profilaktycznymi.
Wskaźnik samobójstw natomiast zmniejszył się aż o 10%, ale niestety nawet w tej kwestii tylko 35 krajów zadeklarowało posiadanie samodzielnego, wewnętrznego planu zapobiegania i jego konsekwentną realizację.
Powyższe dane jasno wskazują, że system opieki nad zdrowiem psychicznym społeczeństwa jest wciąż niedoskonały i bardzo niedopracowany.
Bezpośredniej przyczyny upatruje się w znacznym niedofinansowaniu tego sektora zdrowia.
Nadal nie zmieniła się strategia finansowa i odsetek rządowych budżetów jakie przeznacza się na realizację celów związanych zarówno z opieką jak i działaniom zapobiegawczym nie przekracza w większości krajów 2%.
Mniej niż 40% krajów członkowskich WHO wskazało , że zapewniło wymagane zasoby finansowe, niezbędne do realizacji światowej strategii w tym zakresie, a tylko 25% krajów wdrożyło profilaktykę do systemu podstawowej opieki zdrowotnej.
Co więcej większa ilość środków nadal przeznaczana jest na leczenie szpitalne, a wciąż niedofinansowana jest profilaktyka i podstawowa opieka mająca zapobiegać daleko idącym skutkom braku wsparcia w pierwszej linii potrzeb.
Wnioski nasuwają się same. Dopóki programy profilaktyczne w zakresie zdrowia psychicznego społeczeństwa nie będą na stałe wdrożone do sytemu podstawowej opieki zdrowotnej teza „lepiej zapobiegać niż leczyć” nie będzie możliwa do zrealizowania.
Źródło: Raport WHO z 8 października 2021r.,Nowy Atlas Zdrowia Psychicznego WHO